De mens heeft een enorm talent om zich steeds weer aan te passen. Aanpassen is overleven. Dit oeroude principe heeft er wellicht voor gezorgd dat we staan waar we nu staan. Bovenaan de keten van wat er aan leven op onze planeet is. Dat brengt een verantwoordelijkheid met zich mee. Het aanpassen aan nieuwe omstandigheden is een manier geweest om steeds weer de moeilijkste uitdagingen te tackelen. Het aanpassen aan de seizoenen is een meest voorkomende. Verandering van licht, temperatuur en de beschikbaarheid van voedsel heeft in de loop van de mensheid grote invloed gehad op ons lijf en gemoedstoestand. Het gaat verder dan je beschermen tegen kou en nare weersinvloeden. Nee, een mooie winterjas voor dames alleen is niet genoeg. Onze fysieke aanpassing is heel subtiel. Maar wie er oog voor heeft ziet kleine veranderingen in ons lichaam die op en neer gaan met de wisseling van de jaargetijden.
Ander seizoen, andere mode
De mens zou de mens niet zijn als hij niet steeds van de nood een deugd maakt. Voor kleding die we dragen zorgen we dat ze zijn aangepast aan het seizoen, het weer, de temperatuur en de gelegenheid. De mode in onze kleding leent zich uitstekend voor deze manier van veranderingen. We passen de outfit aan het seizoen en de daarbij behorende activiteiten aan. Dun, luchtig en vrolijk zijn onze jurken, shirts, jassen en broeken in de lente en zomer. Voor de winter moet het ook nog eens ons lijf beschermen tegen regen en kou. Stoffen en materialen hebben nu een andere functie. Waar het in de zomer luchtig en koel moet zijn om te dragen hebben we in onse garderobekast fellere en meerkleurige kledingstukken hangen. Het zonnige en warme jaargetijde vraagt hierom. Passend bij ons vrolijkere humeur. Zo moet het lekker warm en comfortabel dragen in de kou. Onze kleding krijgt minder kleur en wordt dikker en steviger. Andere items als handschoenen, sjaals en mutsen worden dankbaar gebruikt. Als extra bescherming en als modische aanvulling op de rest. De luchtige teenslippers, korte broeken en zwierige rokjes bewaren we voor warmere dagen. Telkens komen deze kleren terug, maar door de modemakers steeds anders vormgegeven. Mode liefhebbers zijn daarom dol op de verandering van de seizoenen.
Cyclus van de jaargetijden
Een seizoen is en jaargetijde die steeds 3 maanden beslaat. Al is er geen wet wanneeer die nu echt begint of eindigt. Zonder een vaste datum op de kalender verglijdt het ene seizoen langzaam in het andere. Dat maakt het wellicht voor levende organismen gemakkelijk om zich aan te passen. Bovendien keert het steeds op dezelfde manier terug, zodat we er rekening mee gaan houden. We bereiden ons voor op de verandering van weer en de hoeveelheid warmte en licht. Onze huid is een van de eerste signalen waaraan we zien dat er verandering in de lucht zit. Bij het invallen van de herfst wordt de huid alsmaar droger en smeren we niet meer tegen zonnebrand, maar tegen uitdroging. We merlken dan dat de chemische balans verstoort raakt. Een schrale of droge huid en zelfs meer acné zijn een gevolg. Dan weten we dat het koude seizoen voor de deur staat en dat het tijd wordt om ons warmer te kleden. Dus een herenwinterjas die lekker warm zit is een logische aanpassing en voorbereiding op wat komen gaat. Zo kan een mens zich wapenen tegen de gevolgen van het koude seizoen.
Gezond dieet en veel bewegen tegen winterse kou
De verandering in lichaamsgewicht is een verstrekkender gevolg, wanneer de winter op de deur klopt. Bij de wisseling naar de herfst gaat ons lichaam al een natuurlijke reactie aan. We worden zwaarder. Ons lijf slaat vet op om de aanstaande koude periode goed aan te kunnen. Elk zoogdier heeft dit mechanisme in zich. Ons lichaam bouwt namelijk een insuline weerstand op. Dat houdt in dat onze cellen minder goed reageren op het hormoon insuline. Als een logische reactie zorgt deze weerstand ervoor dat de lever meer vet gaat aanmaken. Zo slaan we eigenlijk een reservevoorraadje op, die ons door tijden van schaarste en voedselgebrek in de lange winter heen helpt. In onze moderne samenleving is dit systeem nog nauwelijks nodig. We blijven zitten met overtollig vet, want de tijden van schaarste komen nog maar zelden. Daardoor zijn we doorgaans in de winter enkele kilo’s zwaarder. Voor velen een ongewenste situatie. Hoe gaan we hier mee om? Door simpelweg meer te verbranden dan je aan calorieën tot je neemt. Ons metabolisme, of stofwisseling, houd je zo in balans met gezonde voeding en voldoende beweging. Zo blijf je op gewicht.
Winterblues
Wanneer het donkerder en kouder wordt, in herfst en winter, kan er een ernstiger seizoenseffect optreden. Je geestelijke gesteldheid krijgt te lijden van het minder worden van daglicht. Daglicht lijkt zo een gezondheidsfactor die van levensbelang is. Dit gaat niet over een dag waarin je humeurig bent of kortstondige winterdip. Met een intens gevoel van somberheid en moe zijn. Zo’n S.A.D. (seasonal affective disorder) gaat veel verder. Wetenschappers hebben aangetoond dat stevige winters een groter risico op een hartaanval en hoge bloeddruk zijn. Ons verdedigingssysteem heeft het dan zwaar. Ook ons geestelijk welzijn komt dan gemakkelijker in de verdrukking.De winterdepressie of winterblues hebben dezelfde symptomen als een normale depressie. Echter; het verdwijnt als sneeuw voor de zon wanneer het weer lente wordt. Meer daglicht, hogere temperaturen en het vooruitzicht op een warmer en lichter seizoen doen de rest. Met lichttherapie kan het ergste worden voorkomen of verholpen. Verder zijn de normale adviezen om een depressie tegen te gaan ook hier effectief. Dus voldoende bewegen, liefst in de buitenlucht bij daglicht en gezond eten, voldoende ontspanning en slaap. Dingen die altijd al een goed idee zijn. Ook al voel je je kiplekker.
Seizoensgebonden ziekten
Net als griep, lijkt ook corona voor een deel seizoensgebonden. Elke winter overlijden er significant meer mensen door een griepvirus dan in de andere jaargetijden. Vooral onder kwetsbare ouderen is dan een flinke stijging in de overlijdenscijfers zichtbaar. De bekendste verschijnselen van dit influenza virus spelen op in de winter. Het influenzavirus is een acute en vaak plotselinge luchtweginfectie. De verkoudheidsklachten met hoesten, benauwdheid, rillingen en koorts lijken veel op de verschijnselen die het coronavirus laat zien. Meestal duurt dit twee tot zeven dagen. Hoewel griep voor de meeste mensen niet meer dan een vervelende ervaring is, ligt dat met corona of Covid 19 wel anders. Dan is er vaak sprake van veel ernstiger klachten. Beide virussen hebben veel overeenkomsten. Een griepvirus gedijt, net als het Covid 19 virus, beter bij lage temperaturen en in droge lucht. Daarnaast verspreidt het virus zich gemakkelijker in het winterseizoen, doordat mensen dan vaker met meer bij elkaar in kleinere ruimtes zijn. Dat verklaart het grotere risico op uitbraken in de winter. Een goede weerstand kan samen met vaccineren de ziekte vaak voorkomen.
Griep en corona door het jaar heen
Wetenschappers lijken er steeds meer van overtuigd dat het coronavirus endemisch gaat worden. Waarschijnlijk zullen we er langdurig last van houden. Misschien blijft de kans op besmetting ons levenslang achtervolgen. En het lijkt erop dat het in het najaar op zal leven om in de lente weer af te nemen. In het voorjaar neemt het aantal besmettingen dan weer af. Daar zijn verschillende redenen voor. Zonnestraling vermindert de kans op de overdracht van het virus en dus minder besmettingen. UV-licht breekt het virus af. En tegelijkertijd wordt ons immuunsysteem sterker. Sommigen denken dat ook vitamine D uit zonlicht mogelijk kan helpen. Een vreemde eend in de bijt om corona tegen te gaan is hooikoorts. De pollen in de lucht lijken te zorgen voor een reactie van ons immuunsysteem, die toevallig ook goed werkt tegen covid of griep. De stijgende buitentemperatuur in de lente, heeft ook een effect op een besmetting. Het virus sterft niet uit door warm weer. Maar we zijn meer buiten waar de kans op besmetting lager is. En kennelijk maakt het niet zoveel uit of het op die plek buiten druk is.In een overvol park of bos loop je niet sneller een infectie op. Zet deze wetenswaardigheden in om zorgeloos van de seizoenen te genieten.